23 / 64
ADWOKAT
AGNIESZKA
KAPAŁA-
-SOKALSKA
Specjalizuje się
w szczególności
w dochodzeniu
roszczeń
odszkodowawczych, postępowaniach
egzekucyjnych, windykacji roszczeń,
prawie spadkowym, prawie rodzinnym.
DAROWIZNA TO
UMOWA NIEODPŁATNA,
ZATEM DARCZYŃCA
NIE OTRZYMUJE NIC
W ZAMIAN ZA
ŚWIADCZENIE,
KTÓRE PRZEKAZUJE
OBDAROWANEMU
nieruchomości, podejmować z zacho-
waniem dużej ostrożności, aby dobrze
przemyśleć ten krok. Odwołanie darowi-
zny możliwe jest bowiem jedynie wyjąt-
kowo i często wymaga podjęcia działań
czasochłonnych, kosztochłonnych oraz
niepewnych co do ich skutku.
Przyczyny odwołania darowizny są ściśle
określone ustawowo i dotyczą sytuacji
bardzo wyjątkowych. Jedną z nich jest
rażąca niewdzięczność obdarowanego.
Bardzo ważne jest tutaj pamiętanie, że
osoba uprawniona do odwołania daro-
wizny może to uczynić tylko w okresie
roku, licząc od dnia, w którym dowiedziała
się o rażącej niewdzięczności obdarowa-
nego. Po tym terminie uprawnienie do
odwołania darowizny z powodu rażącej
niewdzięczności obdarowanego wygasa.
Odwołanie darowizny pod względem for-
malnym polega na tym, że darczyńca
składa wobec obdarowanego oświad-
czenie na piśmie, w którym poda, iż od-
wołuje darowiznę, a oświadczenie to do-
trze do obdarowanego w taki sposób,
że będzie on mógł zapoznać się z jego
treścią. W przypadku darowizny nierucho-
mości samo złożenie oświadczenia nie
Darowizna to umowa
Wbrew częstemu potocznemu rozumieniu
pojęcia „darowizna”, jest ona umową, nie
zaś aktem jednostronnym. Muszą w niej
więc uczestniczyć dwie strony, które łą-
czy wspólna wola. Po jednej stronie wy-
stępuje darczyńca, który kosztem swego
majątku zobowiązuje się przekazać np.
dom, samochód lub inne przedmioty na
rzecz drugiej strony, czyli obdarowanego.
Oczywiście, zarówno po jednej, jak i po
drugiej stronie umowy może występo-
wać kilka osób. Częsta w praktyce jest
np. taka sytuacja, że rodzice obdarowują
swoje dziecko lub dzieci.
Darowizna to umowa nieodpłatna, za-
tem darczyńca nie otrzymuje nic w za-
mian za świadczenie, które przekazuje
obdarowanemu.
Przepisy wprowadziły jednak, o czym nie-
wiele osób wie, pewien bardzo istotny
obowiązek po stronie obdarowanego.
Otóż, jeżeli darczyńca, po wykonaniu da-
rowizny, popadnie w niedostatek, może
domagać się od obdarowanego środków,
których mu brakuje do utrzymania w za-
kresie jego usprawiedliwionych potrzeb.
Obdarowany jest zatem obowiązany do
takich świadczeń, ale – co istotne – tyl-
ko w zakresie jeszcze istniejącego wzbo-
gacenia. Zawsze jednak można zwolnić
się z obowiązku dostarczania darczyńcy
tych środków, po prostu zwracając mu
wartość wzbogacenia będącego skut-
kiem darowizny.
Akt notarialny
Umowa darowizny, gdy dotyczy nierucho-
mości, bezwzględnie musi zostać zawarta
w formie aktu notarialnego. W przeciw-
nym wypadku będzie nieważna. Zasada
ta nie dotyczy rzeczy ruchomych i umo-
wy obejmujące takie rzeczy nie muszą
być zawarte w formie aktu notarialnego
(i zwykle nie są).
Odwołanie darowizny
Należy pamiętać, aby decyzję o przeka-
zaniu w darowiźnie wartościowych przed-
miotów majątkowych, w tym szczególnie
spowoduje jednak, że własność „wróci”
do darczyńcy. Obdarowany musi bowiem
jeszcze przenieść tę własność z powro-
tem na darczyńcę w sposób przewidzia-
ny prawem, czyli w formie aktu notarial-
nego. Często jednak obdarowany nie
chce takiej aktywności podjąć. Wówczas
niemożliwy będzie szybki powrót do sta-
nu sprzed darowizny. W takiej sytuacji,
darczyńca, chcąc odzyskać własność
nieruchomości, powinien złożyć odpo-
wiedni pozew do sądu.
Darowizna i podatki
Pamiętajmy, że przy umowach darowi-
zny obdarowany może być zobowiązany
do zapłacenia podatku. Przepisy prze-
widują jednak kwoty wolne od podatku,
w pewnych sytuacjach umożliwiają też
skorzystanie ze zwolnienia.
Warto wiedzieć, że członkowie najbliż-
szej rodziny darczyńcy uzyskali nieogra-
niczoną kwotowo możliwość zwolnienia
z konieczności zapłacenia podatku od
darowizn. Chodzi tutaj o tzw. „0” grupę
podatkową, do której należą: małżonek,
zstępni (np. syn, córka, wnuki, prawnuki),
wstępni (np. matka, ojciec, dziadkowie),
pasierb, rodzeństwo, ojczym, macocha.
Osoby te, nawet gdy przekroczą kwotę
wolną od podatku, wciąż mogą skorzy-
stać ze zwolnienia. Muszą jednak do-
pełnić ważnego obowiązku, tj. zgłosić
nabycie przedmiotu darowizny właści-
wemu naczelnikowi urzędu skarbowego
w terminie 6 miesięcy od dnia powstania
obowiązku podatkowego.
23
SERWIS
PRAWNY